Những con số biết nói

Theo nghiên cứu được Đại học Stanford công bố, kể từ cuối năm 2022 – thời điểm bùng nổ của các công cụ AI tạo sinh như ChatGPT – số lượng tin tuyển dụng cho các vị trí cấp thấp đã giảm đáng kể 13%. Sự thay đổi này diễn ra nhanh chóng và trên diện rộng, có thể so sánh với làn sóng làm việc từ xa trong thời kỳ đại dịch.

Các ngành nghề chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là những công việc có tính chất lặp lại, dễ tự động hóa như thư ký, trợ lý hành chính, và nhân viên nhập liệu. Đáng lo ngại hơn, báo cáo cũng chỉ ra các vị trí từng được xem là "an toàn" như lập trình viên cấp thấp (junior developer) và nhân viên chăm sóc khách hàng cũng đang dần bị thu hẹp. Đây vốn là những cơ hội quý báu để người trẻ tích lũy kinh nghiệm, nhưng nay "cánh cửa" này đang ngày một hẹp lại.

Điều này làm dấy lên một mối lo ngại về sự thiếu hụt đội ngũ kế cận trong tương lai, khi các lãnh đạo cấp cao nghỉ hưu nhưng không có đủ nhân sự giàu kinh nghiệm được tôi luyện từ các vị trí thấp đi lên.

Trí tuệ nhân tạo đang dần thay thế các vị trí công việc cấp thấp, đặt ra thách thức lớn cho nguồn nhân lực trẻ
(Ảnh: illustAC)

Không phải là sự thay thế hoàn toàn

Mặc dù vậy, báo cáo cũng nhấn mạnh rằng không phải tất cả các công ty đều thành công khi vội vàng thay thế nhân viên bằng chatbot hay các công cụ AI khác. Một số doanh nghiệp đã phải đối mặt với nhiều vấn đề phát sinh như thiếu sự linh hoạt, không có khả năng xử lý các tình huống phức tạp, và làm giảm trải nghiệm của khách hàng.

Thực tế này cho thấy vai trò của con người, đặc biệt là trong việc ra quyết định, tư duy phản biện và tương tác xã hội, vẫn là không thể thay thế. AI có thể là một công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp tự động hóa các tác vụ nhàm chán, nhưng sự sáng tạo và trí tuệ cảm xúc vẫn là "đặc sản" của con người.

Cảnh báo không còn là lý thuyết

Nghiên cứu của Stanford là một lời cảnh tỉnh đanh thép: ảnh hưởng của AI lên thị trường lao động không còn là một viễn cảnh xa vời mà đã trở thành hiện thực. Làn sóng công nghệ này đang trực tiếp thay đổi cách chúng ta làm việc và "ăn mòn" những cơ hội nghề nghiệp từng dành cho lực lượng lao động trẻ.

Điều này đòi hỏi một sự thay đổi trong cả hệ thống giáo dục và chiến lược phát triển nguồn nhân lực. Thay vì tập trung vào các kỹ năng dễ bị tự động hóa, người lao động cần trang bị cho mình những năng lực mà máy móc không thể sao chép như tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề phức tạp và kỹ năng giao tiếp. Doanh nghiệp cũng cần có một chiến lược ứng dụng AI một cách khôn ngoan, kết hợp sức mạnh của công nghệ với sự linh hoạt của con người để tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả và bền vững hơn.

(Tổng hợp từ TechRadar, Tom's Hardware)