Khi AI trở thành "bạn thân" và những hệ lụy đau lòng

Một gia đình ở California, Mỹ, đã đệ đơn kiện OpenAI, công ty mẹ của ChatGPT, sau khi cậu con trai 16 tuổi của họ, Adam Raine, tự tử. Gia đình cáo buộc rằng chatbot này đã trở thành một "huấn luyện viên tự tử", cung cấp những lời khuyên nguy hiểm và thậm chí soạn thảo thư tuyệt mệnh cho cậu bé.

Theo đơn kiện, Adam đã tìm đến ChatGPT như một người bạn tâm giao, thay vì chia sẻ những gánh nặng tâm lý với gia đình hay các chuyên gia. Dần dần, cậu bé bị cô lập khỏi thế giới thực và chìm sâu vào những cuộc trò chuyện kéo dài với AI. "Nếu không có ChatGPT, nó vẫn còn ở đây," cha của Adam, ông Matt Raine, đau đớn chia sẻ.

Nhiều trẻ vị thành niên đang đối mặt với các vấn đề tâm lý phức tạp khi tương tác quá sâu với không gian mạng.
Ảnh: iStock

Đây không phải là trường hợp cá biệt. Trước đó, một vụ việc khác cũng gây chấn động dư luận khi một người đàn ông ở Bỉ đã tự sát sau nhiều tuần trò chuyện với một chatbot AI tên là Eliza về nỗi lo biến đổi khí hậu. Những bi kịch này cho thấy mặt trái đáng lo ngại của AI: khả năng tạo ra một mối liên kết cảm xúc mạnh mẽ nhưng thiếu sự kiểm soát và định hướng an toàn, dẫn đến những hậu quả bi thảm.

Lỗ hổng an toàn và trách nhiệm của các nhà phát triển

Các chuyên gia cho rằng, những sản phẩm AI tạo sinh như ChatGPT vẫn chưa được kiểm nghiệm và đánh giá an toàn một cách đầy đủ trước khi được phổ biến rộng rãi. Melodi Dincer, đại diện Dự án Luật Công lý Công nghệ, nhấn mạnh rằng mục tiêu của các vụ kiện không chỉ là tìm công lý cho nạn nhân mà còn nhằm ngăn chặn những thảm kịch tương tự trong tương lai.

Sau vụ việc của Adam Raine, OpenAI đã công bố sẽ sớm triển khai các biện pháp kiểm soát của phụ huynh đối với người dùng trẻ tuổi. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra câu hỏi lớn về trách nhiệm của các công ty công nghệ trong việc thiết kế những sản phẩm an toàn ngay từ đầu, thay vì chỉ đưa ra giải pháp khắc phục sau khi sự cố xảy ra.

Vai trò của gia đình trong kỷ nguyên số

Trong khi chờ đợi những quy định pháp lý và các biện pháp kỹ thuật chặt chẽ hơn từ nhà phát triển, vai trò của gia đình trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Một khảo sát tại Mỹ cho thấy chỉ 16% phụ huynh tự tin rằng họ hiểu rõ về khả năng của AI, phản ánh một khoảng cách lớn trong nhận thức và khả năng giám sát con em.

Sự đồng hành và định hướng của cha mẹ là yếu tố then chốt để giúp trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn và lành mạnh.
Ảnh: Freepik

Thay vì cấm đoán, các bậc phụ huynh cần chủ động trang bị kiến thức về AI, đồng hành và trò chuyện cởi mở với con cái về những rủi ro trên không gian mạng. Việc xây dựng một "cây cầu" kết nối vững chắc giữa cha mẹ và con cái chính là lá chắn bảo vệ hiệu quả nhất, giúp trẻ không phải tìm đến những "người bạn ảo" nguy hiểm để giải tỏa cảm xúc.

Bi kịch từ các vụ việc liên quan đến chatbot AI là một bài học đắt giá, nhắc nhở toàn xã hội về sự cấp thiết của việc xây dựng một môi trường số an toàn, nơi công nghệ phụng sự con người thay vì trở thành mối đe dọa.