Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai 4 nghị quyết mới của Bộ Chính trị vào sáng 16/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của khoa học – công nghệ và đề xuất đưa AI vào chương trình giáo dục phổ thông ngay từ lớp 1.

Học sinh tiểu học học tiếng Anh từ AI. Ảnh: Báo Nhân dân

Hoàn toàn khả thi từ bậc tiểu học

Phản hồi về đề xuất này, TS. Đỗ Viết Tuân – Phụ trách Khoa Công nghệ thông tin và Truyền thông, Học viện Quản lý giáo dục – khẳng định việc triển khai giáo dục AI từ lớp 1 là hoàn toàn khả thi. Theo ông, mục tiêu ở độ tuổi này không phải là những khái niệm hàn lâm, phức tạp mà là giúp các em nhận diện và hiểu vai trò của AI trong cuộc sống hàng ngày.

"Chẳng hạn, các em có thể học cách phân biệt một bức tranh do AI thiết kế hay một giọng nói do AI tạo ra so với giọng nói thật của con người. Những bài học trực quan, sinh động qua hình ảnh, video sẽ hoàn toàn phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1," TS. Tuân phân tích.

Ông nhấn mạnh rằng việc trang bị kiến thức về AI từ sớm sẽ giúp thế hệ trẻ chủ động ứng dụng công nghệ một cách hiệu quả, có đạo đức, đồng thời hình thành tư duy thuật toán từ những khái niệm cơ bản nhất như tư duy tuần tự, phân nhánh, lặp và chia nhỏ vấn đề.

Cần một lộ trình rõ ràng và đồng bộ

Để đưa AI vào trường học một cách hệ thống, các chuyên gia cho rằng cần một chiến lược cấp quốc gia với lộ trình cụ thể cho từng cấp học.

TS. Đỗ Viết Tuân đề xuất Bộ GD&ĐT cần bắt đầu từ việc tổ chức các hội thảo lấy ý kiến chuyên gia, sau đó tiến hành biên soạn và thử nghiệm tài liệu dạy học AI ở các cấp học khác nhau trước khi áp dụng đại trà. "Quan trọng nhất là phải xác định AI là công cụ đồng hành, tránh để học sinh phụ thuộc và đánh mất vai trò chủ động. Do đó, tài liệu giáo dục phải được chuẩn hóa và kiểm định chất lượng nghiêm ngặt," ông nói.

Lộ trình được gợi ý như sau:

- Cấp Tiểu học: Tập trung vào nhận biết, phân biệt và tìm hiểu các ứng dụng cơ bản của AI.
- Cấp THCS: Rèn luyện tư duy thuật toán nền tảng để làm quen với AI.
- Cấp THPT: Đào tạo sâu hơn về ngôn ngữ lập trình, các công cụ GenAI và các vấn đề liên quan đến đạo đức, pháp lý trong AI.

Một buổi học sử dụng AI của các bạn học sinh tại một trường THCS ở Hà Nội. Ảnh: Fermat Tech

Từ góc độ quản lý, ông Nguyễn Sỹ Nam – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, Chuyển giao công nghệ số (Viện Nghiên cứu Thiết kế Trường học, Bộ GD&ĐT) – cho rằng cần có một khung hướng dẫn chung, quy định rõ trách nhiệm và quy tắc sử dụng AI trong nhà trường. Đồng thời, cần xây dựng khung năng lực và tiêu chí đánh giá về AI cho cả học sinh và giáo viên.

Ông Nam cũng đề xuất các cơ sở đào tạo sư phạm phải cập nhật chương trình để trang bị kiến thức AI cho sinh viên. Ngoài ra, cần đẩy mạnh đầu tư hạ tầng công nghệ, tổ chức các cuộc thi về AI và xây dựng nền tảng dữ liệu mở về giáo dục để AI có thể hỗ trợ phân tích và hoạch định chính sách hiệu quả. 

Góc nhìn từ Fermat Tech: Hiện thực hóa giáo dục AI tại Việt Nam - Cơ hội và Thách thức

Với vai trò là một đơn vị tiên phong trong lĩnh vực công nghệ giáo dục, Fermat Tech hoàn toàn ủng hộ định hướng chiến lược của Chính phủ trong việc đưa Trí tuệ nhân tạo (AI) vào chương trình giáo dục phổ thông từ sớm. Đây là một bước đi đột phá, thể hiện tầm nhìn xa và sự quyết tâm trong việc xây dựng một thế hệ công dân số đủ năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Tuy nhiên, từ góc độ chuyên môn, chúng tôi nhận thấy việc triển khai một chiến lược tầm cỡ quốc gia như vậy sẽ song hành giữa cơ hội và thách thức.

Về cơ hội:

- Cá nhân hóa lộ trình học tập: AI có khả năng phân tích năng lực và tiến độ của từng học sinh, từ đó đề xuất nội dung và phương pháp học tập phù hợp, giúp tối ưu hóa tiềm năng của mỗi cá nhân.

- Nâng cao chất lượng giảng dạy: Các công cụ AI có thể trở thành trợ lý đắc lực cho giáo viên, giúp tự động hóa các công việc hành chính, soạn giáo án, chấm điểm, qua đó giải phóng thời gian để họ tập trung hơn vào việc tương tác và hỗ trợ học sinh.

- Trang bị kỹ năng của tương lai: Việc tiếp cận sớm với AI giúp học sinh hình thành tư duy logic, kỹ năng giải quyết vấn đề và sự sáng tạo – những nền tảng thiết yếu cho thị trường lao động trong kỷ nguyên số.

Về thách thức:

- Năng lực đội ngũ giáo viên: Đây là thách thức lớn nhất. Cần có một chương trình đào tạo và tái đào tạo quy mô lớn để đảm bảo giáo viên không chỉ hiểu về AI mà còn có khả năng tích hợp công nghệ này vào bài giảng một cách hiệu quả và có đạo đức.

- Xây dựng chương trình chuẩn hóa: Nội dung giảng dạy về AI cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, phù hợp với từng lứa tuổi, đảm bảo tính khoa học, cập nhật và tránh việc biến AI thành một công cụ khiến học sinh phụ thuộc, lười tư duy.

- Hạ tầng và sự công bằng trong tiếp cận: Cần đảm bảo tất cả học sinh, dù ở thành thị hay nông thôn, đều có cơ hội tiếp cận với các thiết bị và hạ tầng công nghệ cần thiết để học về AI, tránh tạo ra khoảng cách số trong giáo dục.

- Vấn đề đạo đức và bảo mật: Việc ứng dụng AI trong trường học đặt ra các câu hỏi về bảo mật dữ liệu của học sinh và các quy tắc đạo đức khi sử dụng công nghệ.

Chúng tôi tin rằng, để vượt qua những thách thức này, cần có sự chung tay của toàn xã hội, từ các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia giáo dục cho đến các doanh nghiệp công nghệ. Fermat Tech cam kết sẵn sàng đồng hành cùng ngành giáo dục Việt Nam trong việc tư vấn xây dựng lộ trình, cung cấp các nền tảng công nghệ tiên tiến và tổ chức các chương trình đào tạo, tập huấn cho giáo viên, góp phần hiện thực hóa mục tiêu chiến lược quan trọng này.

(Theo báo Giáo dục và Thời đại)